Lerarenopleiding: stage

Stageconcept

In de educatieve masteropleidingen aan de VUB staat de praktijk (30 ECTS) centraal. De stages starten dan ook al vroeg in de opleiding. De stagecontexten worden steeds complexer naarmate de opleiding vordert: van exploratie in het stadslabo en werken met individuele leerlingen in de tutorstage, over vormgeven van een leeromgeving via co-teachingof begeleid lesgeven tot zelfstandig lesgeven en participeren in vakoverschrijdende projecten. Deze graduele opbouw laat toe om de basiscompetenties, essentieel voor het lerarenberoep, geleidelijk te ontwikkelen. Gelijktijdig met de stages worden theoretische kaders aangereikt die gericht ondersteunen in het vormgeven van de praktijk.

De figuur rechts biedt een overzicht van de stage-activiteiten die deze groei ondersteunen.

Stageomvang en -vorm

Doorheen je opleiding loop je verschillende soorten stages, binnen verschillende opleidingsonderdelen. Hieronder vind je een overzicht van de opleidingsonderdelen waarbinnen je stage loopt, met aanduiding van de omvang en stagevorm.

Stageplaatsen

Je mag stage lopen in verschillende onderwijsniveaus en onderwijsvormen:

• Secundair onderwijs (ASO, BSO, KSO en/ of TSO)
• Buitengewoon secundair onderwijs
• Secundair na secundair (Se-n-Se-)
• Hoger beroepsonderwijs (hbo)
• Hoger onderwijs en volwassenenonderwijs

Minstens 12u van de stage moet je afleggen in de tweede en/ of derde graad van het secundair onderwijs, aangezien het diploma van leraar hiervoor rechtstreeks onderwijsbevoegdheid geeft.

Je kan ook een deel van de stage kan lopen in een bredere formele educatieve setting. Dergelijke stage kan voor maximum 10 stage-uren gevaloriseerd worden. Tot de mogelijkheden behoren: educatieve organisaties (bijvoorbeeld musea), bedrijven (als training) etc. Neem contact opmet je stagebegeleider als je van deze mogelijkheid gebruik wil maken. 

Plaats en omvang van de stage

Doorheen je opleiding loop je verschillende soorten stages, binnen verschillende opleidingsonderdelen. Hieronder vind je een overzicht van de opleidingsonderdelen waarbinnen je stage loopt, met aanduiding van de omvang en stagevorm.

In het programma is ruimte voorzien om twee vakdidactieken te volgen. Elke vakdidactiek verleent je een vereist bekwaamheidsbewijs voor één of meerdere vakken in het secundair onderwijs. Ga hier na tot welke onderwijsbevoegdheden je vakdidactieken leiden. Je loopt evenveel stage voor beide vakdidactieken. In geval je slechts één vakdidactiek volgt, dien je in het vak Professioneel leraarschap het voorziene aantal stage-uren te presteren voor je ene vakdidactiek.

Je komt dan misschien in aanmerking voor het statuut van Leraar-in-Opleiding (LIO). Als LIO-student kan je onder bepaalde omstandigheden je lesopdracht inzetten als praktijk (tot maximum 27 ECTS). Neem contact op met de trajectbegeleider om te bekijken of jij hiervoor in aanmerking komt.

Stageadministratie

In onderstaande paragrafen wordt beknopt beschreven op welke manier de toekenning van een stageplaats en documentatie van je werkzaamheden verlopen, en hoe dat (administratief) precies verloopt. Studenten raden we aan om deze informatie en de nodige documenten te raadplegen via de CANVAS-MILO Community.

1. Intakegesprek

Bij de start van het eerste academiejaar in de lerarenopleiding heb je een intakegesprek. Je vakstagebegeleider(s) (voor studenten van campus Etterbeek) of met je onderwijsleerbegeleider(s) (voor studenten van campussen Anderlecht, Diest en Leuven) nodigen je hiervoor uit. Het doel van dit gesprek is om zo goed mogelijk jouw profiel en voorkeuren met betrekking tot stage in kaart te brengen.

2. Stagematching

Op basis van je voorkeuren kiezen je stagebegeleiders (een) stageplaats(en) voor jou. Er wordt getracht om meerdere stageactiviteiten op dezelfde school te laten plaatsvinden. Eén van je vakstagebegeleiders of onderwijsleerbegeleiders zal je informeren over de stageplaats(en) die je toegewezen is (zijn). In geval je zelf al een stageplaats contacteerde, breng je de stagebegeleider daarvan meteen (liefst op voorhand) op de hoogte. De stagebegeleider moet deze stageplaats goedkeuren vooraleer de volgende stappen worden ondernomen.

Je kan pas een stageplaats toegewezen krijgen nadat je officieel bent ingeschreven en je vakken hebt geregistreerd (tijdens een onthaalsessie of op afspraak met één van de studietrajectbegeleiders van de opleiding). Ook om toegang te krijgen tot de nodige documenten op het elektronisch leerplatform CANVAS dien je ingeschreven te zijn. Om een goede start te maken, is het dus belangrijk om dit tijdig in orde te brengen.

3. Stage-aanvraag formaliseren

Zodra je stageplaats(en) toegewezen is (zijn), neem je contact op met de school om de aanvraag te formaliseren. Afhankelijk van je stageschool worden één of meerdere van onderstaande acties van je verwacht:

• Formuleer je stage-aanvraag via lerarenstage.be. Het stappenplan daarvoor vind je hier.
• Neem contact op met de directeur, schoolmentor en/ of stagementor en maak een afspraak op de school.

De stagebegeleider laat je na de stagematching weten welke afspraken met jouw stageplaats(en) hierover zijn gemaakt en welke de volgende stappen zijn die jij dient te ondernemen.

4. Stageovereenkomst

Eens je goedkeuring kreeg van de stageplaats zorg je dat het stagecontract door alle partijen is ondertekend:

• Indien je stageplaats een raamovereenkomst heeft afgesloten met onze opleiding hoef je verder niets te doen. Door de raamovereenkomst tussen de instelling en de opleiding, en jouw verbintenisverklaring (ondertekend bij aanvang van de opleiding) hebben alle partijen zich akkoord verklaard met de bepalingen. 
• Voor scholen waarmee geen raamovereenkomst is afsloten, dien je een digitale stage-overeenkomst via lerarenstage.be door de drie partijen te laten ondertekenen. Deze overeenkomst is meteen aangehecht aan de digitale stage-aanvraag via lerarenstage.be. Je dient te controleren of je stageschool ze ook ondertekende. Vervolgens dien je ook zelf digitaal te ondertekenen.
• Indien je stage loopt bij een instelling die niet met lerarenstage kan of wil werken (vb. volwassenenonderwijs, hoger onderwijs, alternatieve stageplaatsen) en waarmee we nog geen raamovereenkomst hebben, neem je meteen contact op met de stagecoördinator. 

De stageovereenkomst is niet enkel belangrijk om de stage te officialiseren en te starten, maar ook om in orde te zijn met de verzekeringen. De stageovereenkomst moet minstens 7 werkdagen voor aanvang van de stage door alle partijen ondertekend zijn. In het kader van de wet op de welzijnswetgeving dient bij het aanvatten van een stage een risicoanalyse (inventaris van arbeidsrisico’s) en een werkpostfiche (document met welzijnsinfo en belangrijke afspraken inzake veiligheid) ingevuld en/of ondertekend te worden door de stageschool. Indien meerdere stages gelopen worden op eenzelfde school, is slechts één stageovereenkomst nodig.

5. Contact met de school en stageplanning

Vervolgens neem je contact op met de contactpersoon van de school. Je maakt met hem of haar afspraken over de vervolgstappen (kennismaking met de school, kennisname van het schoolreglement, stageplanning, contactgegevens van mentor(en) ...).

De stageplanning is hét instrument om de stageperiode gesmeerd te laten verlopen. Het bevat alle mogelijke inlichtingen over de stage: gegevens stageschool, mentor, klas(sen), loka(a)l(en), data, uren en (les)onderwerpen. Je bent zelf verantwoordelijk voor het invoeren van alle stage-uren in de online stageplanningstool. Tijdens het vastleggen van de stage-uren dien je rekening te houden met de timing en spreiding van elke stageperiode (zie verder). Ten laatste 2 weken voor de eerste stageles van elk opleidingsonderdeel worden de uren van elke stage ingevuld. Je mailt de stagebegeleider wanneer minstens 2/3de van de uren ingevoerd zijn en vraagt om toestemming om te mogen starten met de stage. De stagebegeleider geeft binnen de 5 werkdagen goedkeuring via mail.

Je kan de stage pas aanvatten nadat volgende stappen doorlopen zijn:

• Je stageplaats is goedgekeurd door de stagebegeleider.
• Je stage-overeenkomst is ondertekend door alle partijen.
• De stageplanning moet minimaal 2 weken voor de start van de stage ingegeven zijn in de stageplanningstool en goedgekeurd zijn door de stagebegeleider.
• De stagebegeleider geeft schriftelijke toestemming om te kunnen beginnen met de stage.

Indien niet aan deze voorwaarden voldaan wordt, kan de stage worden opgeschort tot alle stappen succesvol doorlopen worden en/of een remediëringstraject succesvol afgerond wordt. De uren die reeds afgelegd werden zonder toestemming tellen niet mee en dienen opnieuw opgenomen te worden. Nadat de stageplaatsen en stageopdrachten zijn besproken, toegekend en goedgekeurd door de lerarenopleiding en de school, maak je verdere afspraken met de mentor(en) op de stageschool.

Lerarenstage.be

Heel wat scholen kennen hun stageplaatsen toe via de applicatie lerarenstage.be. Ook wij proberen dat zoveel als mogelijk te doen. Lerarenstage kan je enkel gebruiken voor secundaire scholen (dus niet voor hoger onderwijs, CVO’s etc.) die actief zijn op het platform (reeds 84%). Volg onderstaande stappen als ook jij je stage via deze weg kan aanvragen. 

Stap 1: Een eerste keer inloggen

Ga naar lerarenstage.be en bekijk dit filmpje. Daarin wordt uitgelegd hoe je best inlogt. Ga vervolgens naar de applicatie van lerarenstage.be en log in.

Stap 2: Je profiel aanmaken

Bekijk dit filmpje. Daarin wordt uitgelegd hoe je een profiel aanmaakt.

Stap 3: Je aanvra(a)g(en) voor stageplaats(en) voorbereiden

Bekijk dit filmpje om te weten te komen hoe je via de applicatie een aanvraag voor stage opmaakt. 

Je hebt van je stagebegeleider voorstellen voor één of meerdere stagescho(o)l(en) gekregen. Je dient nu je stage-aanvraag te formaliseren door ze in lerarenstage.be op te nemen. Aan je account zijn standaard vier templates gekoppeld:

• 1x Tutorstage 2020-2021: Dit template gebruik je in het kader van het opleidingsonderdeel Leren van individuele leerlingen een tutorstage aan te vragen. Als je tutorstage via een ander platform aangevraagd moet worden (vb. Buddy Leuven), via een centraal gecoördineerd project verloopt (vb. tutorlezen) of niet in een secundaire school plaatsvindt, hoef je geen tutorstage aan te vragen via lerarenstage.be.
• 2x Vakkenstage 2020-2021: Dit template gebruik je voor (alle delen van) de stage die je voor Vakdidactiek 1, Vakdidactiek 2 of Professioneel leraarschap opneemt. Voor elke school is een apart template voorzien.
• 1x Werkplekleertaak 2020-2021: Dit template gebruik je in het kader van het opleidingsonderdeel Professioneel leraarschap en werkplekleertaak. Als je deelneemt aan Onderzoekende School?! hoef je geen aparte aanvraag te doen. Vaak kan je ook – na een eenvoudige vraag – terecht op de stageschool waar je je vakkenstage loopt. Een extra aanvraag via lerarenstage wordt dan niet verwacht. Je dient de aanvraag voor werkplekleertaken enkel via lerarenstage.be te doen als de school daar om vraagt of als je niet op de school terecht kan waar je dit academiejaar vakkenstage loopt.

Tutorstages en werkplekleertaken worden vaak buiten lerarenstage.be om geregeld. Deze templates dien je daarom enkel te gebruiken als de stageplaats of de stagebegeleider daar expliciet om vraagt. Het gebruik van deze templates is enkelvoudig en wijst zichzelf uit. Mocht je toch vragen hebben kan je daarvoor terecht bij je stagebegeleider.

Onderstaande toelichting betreft dan ook enkel het gebruik van het template ‘Vakkenstage’:

• Je gebruikt 1 template ‘Vakkenstage’ voor de stage-aanvraag van één vakdidactiek binnen eenzelfde school. Voor een andere vakdidactiek gebruik je een nieuw template. Loop je voor eenzelfde vakdidactiek in meerdere scholen stage dien je evenveel aanvragen te versturen. Mocht je extra templates nodig hebben, kan je daarvoor je stagebegeleiders/ stagecoördinator contacteren. 
• De templates “Vakkenstage” zijn vooraf ingevuld met standaard informatie (vb. de stageperiodes, te presteren stage-uren …). Een template is ingevuld voor stages in het voltijdse programma, met keuze voor 2 vakdidactieken. Je dient elk veld te controleren en aan te passen/ te verfijnen in functie van jouw situatie/ programma. 
• Doe in elk geval het volgende: duid de vakken aan waarvoor je in deze school stage wil lopen. Let op: het gaat niet noodzakelijk om de naam van je vakdidactiek maar om de vakken waarin je wil lesgeven. Zo kan het zijn dat een school geen biologie inricht, maar wel natuurwetenschappen. In dat geval vraag jij in het kader van vakdidactiek biologie aan om stage te lopen voor het vak natuurwetenschappen. Het is dus noodzakelijk dat je op voorhand controleert welke vakken de school aanbiedt. Dat kan via de database van het Departement Onderwijs en Vorming. 

Stap 4: Je aanvraag verzenden

Je stagebegeleider controleert je voorbereiding. Bij goedkeuring wordt deze automatisch verstuurd naar je stagescho(o)l(en). Je hoeft in deze fase dus zelf niets meer te doen

Stap 5: Je aanvraag wordt goedgekeurd

Eens je aanvraag door de school is goedgekeurd, krijg je hiervan bericht. Dan kan je rechtstreeks contact opnemen met je mentoren. In geval je stageaanvraag niet wordt goedgekeurd, neem je zo snel mogelijk contact op met je stagebegeleider(s). 

Templates aanpassen

Hieronder vind je enkele voorbeelden van aanpassingen die gemaakt moeten/ kunnen worden:

Volg je de vakdidactiek LO? 

• Pas het aantal stage-uren aan naar 54u.
• Pas de spreiding aan: Tutor, co-teachingstage en begeleide stage: max. 4u per week; zelfstandige stage: max. 8u per week.
• Duid het vak Lichamelijke Opvoeding aan.
• Pas de toelichting als volgt aan: 
  • Tutorstage in het kader van Vakdidactiek 1 (9-23/11/2020): 20u; 
  • Begeleide stage in het kader van Vakdidactiek 2 (8/2/2021 - 13/3/2021): Co-teaching (4u) + Begeleide stage met mentor in de klas (10u)
  • Begeleide en zelfstandigen stage in het kader van Professioneel leraarschap (15/3/2021 - 7/5/2021): Begeleide stage (10u) + Zelfstandige stage zonder mentor in de klas (10u)

Volg je slechts 1 vakdidactiek en Onderwijsinnovatie en technologie? 

• Pas het aantal stage-uren aan naar 33u.
• In de toelichting verander je de tekst rofessioneel leraarschap: Begeleide en zelfstandigen stage in het kader van Professioneel leraarschap (15/3/2021 - 7/5/2021): Begeleide stage (10u) + Zelfstandige stage zonder mentor in de klas (10u)

Bij twijfel over je stageaanvragen kan je steeds terecht bij je stagebegeleider of onderwijsleerbegeleider.

Stagedocumenten per opleidingsonderdeel

Via de CANVAS-pagina over stage vind je informatie over de doelen, aanpak, verwachtingen, inhouden of evaluatiemodaliteiten en documenten die relevant zijn voor jou en je mentoren om je maximaal te begeleiden tijdens de stages binnen de opleidingsonderdelen Vakdidactiek 1, Vakdidactiek 2 en Professioneel leraarschap. Voor meer informatie verwijzen we naar  en ECTS-fiches van de betreffende opleidingsonderdelen.